Zekat kimlere verilir? Kimler zekat yardımından yararlanabilir? İslam’ın 5 şartından biri olan ve zekat, Müslüman aleminde özel bir yere sahip olan bir eylemdir. Zekat ibadeti, yerine getirilmesi gereken 5 temel şarttan biridir. Her yıl, mal ve mülk açısından varlıklı olan kimseler, ihtiyaç sahibi olan kimselere, mal varlıklarının belirli bir oranınca yardımda bulunurlar. Zekat olarak tanımlanan bu ibadetin bazı şartları ve detayları vardır.
Zekat kimlere verilir sorusu Müslümanların en çok araştırdığı konulardan biridir. İslam dininde zekatın ne olduğu, kimlerin zekat verebileceği, kimlere zekat verilebileceği, zekatın ne kadar verilmesi gerektiği gibi konular yer almaktadır. Ayrıca zekatın kabul olması için gerekli olan şartlar ve kimlere zekat verilemeyeceği gibi konular da bulunmaktadır. Bu konudaki detaylar kullanıcılar tarafından çok merak edilmektedir. Peki zekat nedir, zekat kimlere verilir, kimler zekat yardımından faydalanabilir? İşte bilinmesi gerekenler…
Bu Yazımızda Neler Var :
Zekat Nedir?
Zekat; dinen zenginlik ölçüsü olarak kabul edilen miktarda mal ve mülke sahip olan kişilerin, Allah rızası için fakir kişilere yardımda bulunması gereken miktarı belirten bir tabirdir. Zenginlik ölçüsü kabul edilen miktar dinde ‘’nisab’’ olarak adlandırılır. İslam dini, yardımlaşma ve birleşme dinidir. İslam dininde, din kardeşlerinin ve ihtiyaç sahiplerinin de düşünülmesi gerektiğine dair birçok ayet ve hadis vardır.
Sadaka, fitre, Kurban Bayramında kesilen kurbandan pay verilmesi gibi yardımlar bu nedenle İslam dininde yer almaktadır. Zekat da ihtiyaç sahibi kimselere yardım etmenin yollarından biridir ve Allah katında çok özel bir yere sahiptir. Çünkü İslam’ın 5 şartından biridir. Zekat kimlere verilir sorusu da çok merak edilmektedir. Zekatın kimlere verileceği ayet ve hadislerde belirtilmiştir. Bunun yanı sıra nisab miktarı da yine ayet ve hadislerde yer almaktadır.
Zekat ve Sadaka Arasındaki Fark Nedir?
İslam dinine göre, bir insanın dünya üzerinde sahip olduğu ve olmadığı, gördüğü ve görmediği her şeyin sahibi Allah’tır. Mal ve mülk sahibi olan kişilere bu varlığı Allah’ın verdiği kabul edilir. ‘’Rızkı veren Allah’tır’’ cümlesi de bu anlayışı yansıtmaktadır. Bütün nimetler ve varlıklar O’na aittir. Bu nedenle zenginlerin varlıklarında yani rızklarında fakirlerin, yetimlerin, kimsesizlerin de hakkı vardır. Bu nedenle dinde zekat, sadaka, fitre gibi kavramlar bulunmaktadır.
Allah tarafından insanlara sunulan nimetler, kulların imtihanı olmaktadır. Zengin kişiler, varlıklarından her yıl belirlenen oranca fakirlere vermek durumundadır. Bunun bilincinde olan Müslümanlar zekat ve sadaka vermektedir. Peki zekat ve sadaka arasındaki farklar nelerdir?
- Sadaka çeşitlerine bakıldığı zaman zekat da bir sadaka türüdür. Yani sadaka, zekattan daha kapsamlı bir tabirdir.
- Sadaka sadece para olarak verilmez. Bir kişinin elinden tutup yardım etmek, birine gülümsemek de bir sadakadır. Zekat ise sadakanın para ile verilen türüdür.
- Sadaka, gönüllüdür ve sadaka verilen miktar da tamamen kişinin gönlünden kopan miktara bağlıdır. Zekat ise şartları sağlayan Müslümanlara şart konulmuş bir ibadettir ve belirli bir miktarı vardır.
Zekat Kimlere Farzdır? Zekatı Kimler Vermelidir?
Zekat kimlere verilir sorusundan önce zekat kimlere farzdır, kimler zekat verebilir sorularına değinmekte fayda var. Zekat; ergenlik çağına erişmiş, hür ve aklı başında olan, hicri olarak bir yıl boyunca nisab miktarı mala yani 81 gram altına sahip olmuş Müslümanlara farz olan bir ibadettir. Bu miktarın 1/40’ı, yani yüzde 2,5’u zekat olarak ihtiyaç sahibi kimselere verilmelidir. Örneğin bir Müslüman’ın 120 gram altını varsa bunun 3 gramını ihtiyaç sahibi kimselere vermelidir. Bu yardımı nakit para veya maden şeklinde yapabilir.
Zekat Kimlere Verilir?
Zekat kimlere verilir sorusu, zekat vermek isteyen Müslümanların en çok merak ettiği konuların başında yer alıyor. Zekat, İslam’ın 5 şartından biridir ve yerine getirilmesi gereken önemli bir ibadettir. Toplumu, insan ilişkilerini, zengin – fakir dengesini gözeten İslam dini, zekatı gerekli şartları sağlayan Müslümanlar için zorunlu kılmıştır. Zekat vererek zenginler Allah’ın verdiği rızkı ihtiyaç sahipleri ile paylaşmış olur. Elbette zekat herkese verilmez. Kişi için zekat verebileceği ve veremeyeceği şahıslar vardır. Peki zekat kimlere verilir, kimlere verilmez?
Zekat Kimlere Verilir, Kimlere Verilmez?
Zekat; bakmakla yükümlü olunan kişiler dışında kalan ihtiyaç sahibi, fakir, yolda kalmış, muhtaç ve düşkün kişilere verilir. Bununla beraber İslam’a ısındırılmak istenen kişilere ve Allah yolunda cihat eden ve esaretten kurtulacak kişilere de verilir. Bakmakla yükümlü olunan akrabalara ve aile üyelerine ise zekat verilmez. Bu kapsamda; anne, baba, anneanne, babaanne, büyükbaba, dede, torun ve öz çocuklara zekat verilmez.
Zekat kimlere verilir sorusu kapsamında en sık sorulan sorulardan biri de kardeşe zekat verilir mi sorusudur. Fakir olan kardeşe zekat verilebilir. Yeğen, amca, hala, dayı, teyze ve kuzene de zekat verilebilir. Bunlar fakirse zekat onlara da düşecektir. Hatta zekat verirken yoksul akrabalara öncelik verilmesi daha sevaptır.
Zekatın Geçerli Olmasının Şartları Nelerdir?
Zekat kimlere verilir sorusu kadar zekatın geçerlilik şartlarının da önemli bir husus olduğu unutulmamalıdır. Zekat verirken; kimlere zekat verilebileceği, kimlerin zekat verebileceği, zekat şartlarının ne olduğu ve miktarının ne kadar olduğu gibi konular iyi araştırılmalıdır. Böylece bu ibadetin daha eksiksiz bir şekilde yerine getirilmesi sağlanır. Zekat ibadeti ile alakalı şartlar, zekatın bir kimseye farz olmasının ve verilen zekatın geçerli olmasının şartları şeklinde iki ayrı başlık halinde ele alınmaktadır:
| Zekatın Bir Kimseye Farz Olmasının Şartları | Verilen Zekatın Geçerli Olmasının Şartları |
| Bir kimseye zekâtın farz olması için o kimsenin Müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olması, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı nitelikte “nisap miktarı” mala sahip olması gerekir. Artıcı nitelikte olmakla kastedilen, malın sahibine gelir, kâr, fayda temin etmesi yahut kendiliğinden çoğalma ve artma özelliğine sahip bulunmasıdır.
Zekâtın farz olması için ayrıca nisap miktarı mal ya da servete sahip olduktan sonra üzerinden bir kamerî yılın geçmesi ve yılsonunda da nisap miktarını koruması gerekir. Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere itibar edilmez. Zekât bu süre dolmadan önce de verilebilir. |
Zekâtın geçerli olmasının şartlarına gelince, öncelikle “niyet” şarttır. Zekât bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilemez. Ayrıca fakire verilmesi ve teslimi demek olan “temlik” de şarttır. Yemek hazırlayıp yedirmek gibi ibâha denilen yollarla fakire zekât verilmiş olmaz. |
Zekat Ne Kadar Verilir? Nasıl Hesaplanır?
Zekât, dinen zenginlik ölçüsü kabul edilen miktarda (nisap) mala sahip olan kimselerin Allah rızası için muayyen kişilere vermesi gereken belli miktarı ifade eder. Zekâtın farz olması için; malların nisaba ulaşması yanında nâmî (hakikaten ya da hükmen üreyici/artıcı) olması, sahip olunduğu andan itibaren üzerinden bir yıl geçmesi, bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlardan fazla olması gerekir.
Nisap, zekâtla yükümlü olmak için esas alınan zenginlik ölçüsüdür. Bu ölçü, altında 20 miskal (80.18 gr.), devede 5, sığırda 30, koyun ve keçide 40 adettir. Buna göre, borçlarını ve yükümlülüklerini düştüğünde 81 gram ve üzeri mal varlığı olanlar, mal varlıklarının 1/40’ı oranında zekat vermekle yükümlüdür.
Zekat Malı Kayıp Olursa Ne Olur?
Zekat malı kaybolursa, kişi mal varlığının tamamını veya bir kısmını yitirirse, zarara düşerse ne olur? Eğer zekât miktarındaki mal sıfırlanırsa, yani tamamı kaybolursa, zekât süresi sıfırlanır ve kişi tekrar nisap miktarı mala sahip olmayı bekler. Sahip olduktan sonra tekrar bir yılın dolmasını bekler. Fakat sahip olduğu miktarın tamamı değil de bir kısmı azalırsa, yılı doldurmaya devam eder. Bir yıl dolduktan sonra sahip olduğu mala bakar; nisap miktarı mala ulaşmış veya geçmişse zekât verilir. Nisap miktarından az ise o kişiye zekât düşmez.
Sık Sorulan Sorular
Zekat kimlere verilir konusu ile alakalı sıkça sorulan sorular ise şu şekilde:
Zekat Kime Verilir, Kimlere Verilmez?
Bakmakla yükümlü olunmayan ve ihtiyaç sahibi olan kişilere zekat verilebilir. Zekat ve fitre; ana, baba, büyükanne ve büyük babalara, torunlara, Müslüman olmayanlara, zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye, babası zengin olan ergen olmamış çocuğa verilmez.
Zekat Kimlere Verilir 5 Örnek?
Zekat verileceği zaman, akrabalar arasında ve çevrede ihtiyaç sahibi kişilerin araştırılması ve belirlenmesi gerekir. Bakmakla yükümlü olunmayan ihtiyaç sahibi kişilere zekat verilebilir. Bunlar; fakirler, miskinler, zekât toplamakla görevlendirilen memurlar, kalpleri İslâm’a ısındırılmak istenen kimseler, hürriyetlerini elde etmeye çalışan köleler, borçlular, Allah yolunda cihat edenler ve yolda kalmış olanlardır.
Kardeşe Zekat Verilir mi?
Zekat kimlere verilir sorusu kapsamında en sık sorulan sorulardan biri de kardeşe zekat verilir mi sorusudur. Fakir olan kardeşe zekat verilebilir. Yeğen, amca, hala, dayı, teyze ve kuzene de zekat verilebilir. Bunlar fakirse zekat onlara da düşecektir. Hatta zekat verirken yoksul akrabalara öncelik verilmesi daha sevaptır.
İlginizi Çekebilir: 2026 Kandiller Ne Zaman Başlıyor? 2026 Kandil Günleri Diyanet