Kağıt katlama sanatı, birçok kişinin severek yaptığı bir hobi. Kağıt katlama sanatı ile ortaya konulan ürünler oldukça ilgi görüyor. İnsanların severek yaptığı bu uğraş, giderek yaygın hale geliyor. Çeşitli kullanım alanlarına sahip olan kağıt katlama sanatı yani origami, göze hitap eden şekillerin ortaya konmasını sağlıyor. Kağıdın katlanması ile farklı nesnelerin oluşturulması anlamına gelen origami, özellikle çocukların en sevdiği uğraşlar arasında yer alıyor.
Origami, hem eğlenceli hem de faydalı bir hobi olması ile biliniyor. Kağıdın çeşitli şekillerde katlanarak farklı nesnelerin ortaya çıkarılması olan origami, hem çocuklar hem de yetişkinler arasında oldukça yaygın. Farklı şekillerle özellikle çocukların gözüne hitap eden origami, hem faydalı hem de eğlenceli. Peki kağıt katlama sanatı nedir? Kağıt katlama sanatı öğrenmek isteyenlerin yapabileceği 5 güzel nesne…
Kağıt Katlama Sanatı (Origami) Nedir?
Kağıt katlama sanatı, origami olarak da bilinir. Orihami sözcüğü, Japoncada ‘’katlamak’’ anlamına gelen ori ve ‘’kağıt’’ anlamına gelen ‘’gami’’ sözcüklerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur. Yani Japoncada ‘’kağıt katlama’’ anlamına gelmektedir. Her ne kadar adı Japonca kökenli olsa da bu sanatın Çin’den geldiğinin iddia edenler de vardır. Çoğunlukla kare kağıt parçalarını kesmeden ve yapıştırıcı kullanmadan, yalnızca katlamak suretiyle çeşitli canlı ve cansız figürler oluşturmak anlamına gelmektedir.
Origamide dikdörtgen kağıtlar ve kağıt paralar da sıklıkla kullanılmaktadır. Kağıdın katlanması ile çeşitli şekiller oluşturulan bu sanatta kesme ve yapıştırma kullanılmaz. Kesme işleminin olduğu şekline ‘’krigami’’ adı verilmektedir. Çeşitli araştırmalara göre origami etkinliğinin gerek bilişsel gerek fiziksel düzeyde birçok faydası bulunmaktadır. Özellikle okul öncesi öğrencilerinin uzamsal görselleştirme becerilerine olumlu etkileri olduğu ortaya konmuştur.
Kağıt Katlama Sanatı (Origami) Çeşitleri Nelerdir?
Origami sanatı ile kağıttan ortaya farklı ürün ve nesne sembolleri konur. Bu durum hem eğlenceli hem de faydalı bir uğraş olarak göze çarpmaktadır. Çocukların ekrana bakmaktansa kendi tasarladıkları origami ürünleri ile vakit geçirmeleri çok daha sağlıklıdır. Çocukların yaratıcılık becerilerini geliştiren bu sanat, ayrıca boş zamanlarını iyi değerlendirmelerine ve can sıkıntısına sağlıklı çözümler bulmalarına da katkı sağlar.
Origami, klasik origami ve parçalı origami şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Bu iki tür şu şekilde özetlenebilir:
| Origami Çeşitleri | Açıklaması |
| Klasik Origami | Klasik origami genellikle tek parça kâğıttan yapılır. Çok fazla olmasa da iki veya üç parçanın kullanıldığı klasik origamiyle çeşitli hayvan veya eşya figürleri yapılır. |
| Parçalı Origami | Modüler origami olarak da adlandırılan parçalı origami birbirinin benzeri parçaların birleştirilmesiyle oluşturulur ve hayvan veya eşya gibi somut figürlerden çok, üç boyutlu geometrik figürlerin yapılmasında kullanılır. Parça sayısında bir sınır olmayan parçalı origami tak-çıkar oyuncaklarına benzer ve aynı parçalar kullanılarak birçok değişik figür üretilebilir. Origamide genel olarak kare şeklinde kâğıt kullanılsa da kâğıdın şeklinde bir sınırlama yoktur. Modüler origami, belli sayıda benzer parçaları birleştirerek bütün bir model yapılmasıdır. Modüler origamide, kendi başlarınayken basit olan parçaların birleştiklerinde göz alıcı bir görüntü ortaya çıkarması söz konusudur. |
Kağıt Katlama Sanatı Kullanım Alanları
Kağıt katlama sanatı, çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Çocuklar ve gençler arasında oldukça popüler olan origami, farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Bilinenin aksine yalnızca hobi olarak kullanılmamaktadır. Hobi dışında başlıca dekoratif olarak da kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra birçok pratik, faydalı ve çevre dostu kullanım alanları vardır.
Günlük kullanımda mektup zarfı, kesekağıdı birer origami uygulaması olarak düşünülebilir; tutkal gerektirmeyen tasarımları da vardır. Aceleyle yapılmış kâğıt kaselerde yemek servisi yapılabilir, atık kâğıttan kolay yapılabilen açık kutu, kabuk, çekirdek, kemik, kılçık gibi şeyleri toplamak için masaya koyulabilir, sonra da içindekiyle birlikte kaldırılabilir. Kağıttan oyuncak uçurtma, tabanca, kayık, şapka hem yapımı hem oynanması çok bilindik oyuncaklardır.
Origami Kültürü
Origami, Japon kültüründen gelmektedir. Bu sanatın doğduğu yer Japonya’dır. Zira origami sözcüğü, Japonca’da katlamak anlamına gelen ori ve kağıt anlamına gelen gami kelimelerinin birleşmesi ile bir araya gelmiştir. Origami gibi turna kuşu da Japon kültüründe çok özel bir yere sahiptir. Öyle ki 1000 adet turna kuşu yapanın uzun ve güzel bir yaşam süreceğine inanılır.
Origami Teknikleri
Kağıt katlama sanatı, çeşitli teknikleri içerebilir. Çoğu kitap, origami modellerinin yapımında kullanılan temel tekniklerle başlar. Bunlar; dağ katlaması, vadi katlaması, ters katlama gibi temel diyagramları içerir. Ayrıca çeşitli modellerin yapımında kullanılan, standart isimli kaideler vardır. Mesela kuş kaidesi, kanat çırpan kuş yapımında orta aşamalardan biridir.
Kağıt Katlama Sanatı ile Yapabileceğiniz 5 Güzel Nesne!
Kağıt katlama sanatı, çok geniş kapsamlı bir uğraş alanıdır. Origaminin temel maddesi kağıt olduğundan ve yalnızca katlama işi yapıldığından, origaminin ucu bucağı yoktur. Origami ile çok çeşitli nesneler, semboller ortaya konulabilir. Günlük hayattaki canlı – cansız nesneler taklit edilebilir. Kağıt katlama sanatı ile en pratik ve en sık karşılaşılan modeller şu şekilde sıralanabilir:
1 – Origami ile Ev Yapma
Kağıt katlama sanatı ile ev yapmak, sıkça kullanılmaktadır.
- Kağıt katlama sanatı ile ev yapmak için 13×13 cm boyutlarında kare şeklinde kâğıt kullanın.
- Kare kâğıdınızın sağ ve sol kenarını birleştirip açarak orta çizginizi belirleyin.
- Karenin sol kenarını orta çizgiye kadar katlayın. Böylece kağıdınız bir dikdörtgene dönüştü.
- Dikdörtgenin sağ kenarını da çizgiye kadar katlayın.
- Oluşan dikdörtgenin üst kısa kenarını alt kısa kenarıyla birleştirip açarak orta çizgiyi belirleyin.
- Dikdörtgenin üst kısa kenarını ortadaki çizgiye kadar katlayın.
- Dikdörtgenin üst kısmında oluşan küçük dikdörtgeni dik konuma getirin.
- Dikdörtgenin soldaki parçasının iç kenarını, aşağıdaki çizgiye kadar açarak katlayın.
- Dikdörtgenin sağdaki parçasının iç kenarını, aşağıdaki çizgiye kadar açarak katlayın.
- Üstte açık kalan dikdörtgen parçayı yandaki parçalarıyla düzgün bir şekilde kapatın. Böylece evin çatısı oluşuyor.
- Eviniz hazır. Evinizi dilediğiniz gibi süsleyebilirsiniz.
2 – Origami ile Araba Yapma
Sadece kağıt katlayarak araba yapabileceğinizi biliyor muydunuz? Origami ile mükemmel arabalar yapın:
- Kağıt katlama sanatı ile araba yapmak için 12×12 cm boyutlarında kare şeklinde kâğıt kullanın.
- Kare kâğıdınızın üst kenarını, alt kenarına doğru katlayarak birleştirin. Kare bir dikdörtgene dönüştü.
- Katlama izinizi oluşturduktan sonra karenin üst kenarını tekrar açın.
- Karenin alt kenarını ortadaki çizgiye kadar katlayın. Kâğıdınız tekrar dikdörtgen şekline dönüştü.
- Dikdörtgenin kısa kenarlarını birleştirerek eşit iki parçaya ayıracak orta çizgiyi belirleyin.
- Dikdörtgenin sağ kısa kenarını, sol kısa kenarına doğru katlayarak birleştirin ve sağ kenarı geri açın.
- Arabanın lastiklerini yapmak için alttaki dikdörtgenin üst orta noktası ile dikdörtgenin sağ ve sol alt köşelerini birleştirecek çizgileri belirleyin.
- Bu çizgilerin oluşturduğu üçgenleri dikdörtgenin alt kısmına doğru katlayın.
- Katlanan üçgenlerin alt köşelerini yarım santimetre uzunluk kadar belirleyin.
- Köşelerde oluşan küçük üçgenleri yukarıya doğru katlayın.
- Üstte kalan yan yana iki karenin oluşturduğu dikdörtgeni aşağı doğru katlayın.
- Katladığınız dikdörtgeni 1,5-2 santimetre kadar bir uzunluk bırakarak yukarıya doğru katlayın.
- Yukarıya katladığınız dikdörtgenin kısa kenarlarını alt kenarla birleştirecek çizgiler belirleyin.
- Dikdörtgenin sol kenarını alt kenarına getirerek katlayın. Dikdörtgenin sağ kenarını alt kenarına getirerek katlayın. Kâğıdın diğer tarafını çevirin.
- Arabanız hazır. Arabanızı dilediğiniz gibi süsleyebilirsiniz.
3 – Origami ile Balık Yapma
Kağıt katlama sanatı ile balık yapma:
k için 7×16 cm boyutlarında dikdörtgen şeklinde kâğıt kullanın.
- Dikdörtgen kâğıdın üst kenarını, alt kenarına doğru katlayarak birleştirin.
- Daha küçük boyutta bir dikdörtgen elde ettiniz.
- Dikdörtgenimizin üst kenarını açarak eski haline getirin. Dikdörtgenin sol kenarındaki çizgiyle gösterilmiş üçgenleri belirleyin.
- Sol tarafta çizgiyle belirlediğiniz iki küçük üçgeni dikdörtgenin ortasındaki çizgiye kadar katlayın.
- Kâğıdınızın arka tarafını çevirin. Kâğıdınız beşgen şekline dönüştü.
- Beşgenin sol taraftaki kısa kenarlarını ortadaki çizgiye katlamak için çizgiyle gösterildiği şekilde üçgenleri belirleyin.
- Çizgiyle belirlenmiş üçgenleri yine ortadaki çizgiye getirerek katlayın.
- Şimdi kâğıdınızın diğer tarafını çevirin. Kâğıdınızın sol köşesinde iki tane küçük üçgen görün. Bu küçük iki üçgenin üsttekini yukarıya, alttakini aşağıya doğru açın.
- Sol köşeden çizgiyle görüldüğü gibi bir üçgen belirleyin. Bu üçgeni çizgili yerden sağ tarafa doğru katlayın.
- Sağ tarafa doğru katladığımız üçgeni iç taraftan yapıştırarak açılmasını engelleyin.
- Kâğıdın sağ kenarını karşısındaki üçgenin sağ köşesiyle birleştirecek şekilde çizgiyle gösterildiği gibi bir katlama izi oluşturun.
- Kâğıdın sağ kenarını üçgenin sağ köşesine kadar getirerek katlayın.
- Oluşan dikdörtgenin sağ kenarının orta noktasından oluşturduğunuz ve ortadaki çizgiye kadar gelecek eş üçgenleri çizgiyle gösterildiği şekilde belirleyin.
- Çizgiyle işaretlenmiş üçgen parçaları kâğıdın orta çizgisine kadar katlayın. Kâğıdınızın diğer tarafını çevirin.
- Balığınız hazır.
4 – Origami ile Tavşan Yapma
Origami ile tavşan katlama:
- Kağıt katlama sanatı ile tavşan yapmak için 12×12 cm boyutlarında kare şeklinde kâğıt kullanın.
- Kare kâğıdınızın alt köşesini ve üst köşesini birleştirecek köşegeni çizgiyle gösterildiği gibi belirleyin.
- Kare kâğıdınızın alt köşesini üst köşesine doğru getirerek birleştirin. Kareniz bir üçgene dönüştü.
- Üçgenin alt kenarını 1,5-2 santimetre kadar yukarıya katlayacak çizginizi belirleyin.
- Üçgenin alt kenarını çizgili yere kadar yukarıya doru katlayın.
- Kağıdınızı eşit iki alana ayıracak çizgimizi belirliyoruz.
- Çizginin sol tarafındaki alanı sağ taraftaki alana doğru katlayıp birleştirin.
- Katlama izini oluşturduktan sonra geri açın.
- Ortadaki çizginin eşit iki parçaya ayırdığı alt kenarın sol parçasını ortadaki çizgiye doğru katlayın.
- Ortadaki çizginin eşit iki parçaya ayırdığı alt kenarın sağ parçasını ortadaki çizgiye doğru katlayın. Tavşanın yüzü oluşmaya başladı.
- Tavşanın yüzünün sağ, sol ve alt köşelerinden birer santimetre uzunlukta alanları çizgiyle gösterilmiş şekildeki gibi belirleyin.
- Tavşanın yüzünün sağ, sol ve alt köşelerini belirlediğiniz çizgilerden öne doğru katlayın.
- Kâğıdınızın diğer tarafını çevirin.
- Tavşanın kulaklarının arasındaki köşenin 1-1,5 cm ilerisini çizgiyle belirleyin.
- Çizginin oluşturduğu üçgeni kâğıdın arkasına doğru katlayın.
- Tavşanınız hazır. Tavşanınızı dilediğiniz gibi süsleyebilirsiniz.
5 – Origami ile Roket Yapma
Kağıt katlama sanatı ile roket yapma:
- Kağıt katlama sanatı ile roket yapmak için 11×11 cm boyutlarında kare şeklinde kâğıt kullanın.
- Kare kâğıdınızın sol kenarını ve sağ kenarıyla birleştirecek yeri çizgiyle gösterildiği gibi belirleyin.
- Kare kâğıdınızın sol kenarını, sağ kenarına doğru getirerek birleştirin. Kareniz bir dikdörtgene dönüştü.
- Dikdörtgeninizin sol kenarını açın, kâğıdınız tekrar kareye dönüştü. Karenizin orta çizgisini eşit iki parçaya böldüğü üst kenarın sağ ve sol parçasını ortasıyla birleştirecek çizgileri gösterildiği gibi belirleyin.
- Çizgilerin oluşturduğu sol ve sağ taraftaki üçgenleri orta çizgiye getirerek katlayın. Kâğıdınız beşgen şekline dönüştü ve eve benzedi.
- Beşgeninizin sol ve sağ kenarını ortasıyla birleştirecek bir çizgi belirleyin.
- Beşgeninizin sol kenarını, ortaya getirerek katlayın ve açın.
- Beşgeninizin sol kenarını, sağdaki çizgiyle birleştirecek yeni bir çizgi belirleyin.
- Beşgenin sol kenarını, sağdaki çizgiye getirerek katlayın.
- Sağdaki çizgiye doğru katladığınız parçanın önceki beşgenin ortasıyla kesiştiği bir çizgi daha belirleyin. Bu çizginin sağında kalan parçayı sol tarafa doğru katlayın.
- Sağ kenarı sol kenarın üzerine doğru getirip katlayın.
- Sol kenara katladığınız parçanın önceki beşgenin ortasıyla kesiştiği bir çizgi daha belirleyin.
- Bu çizginin solunda kalan parçayı sağ tarafa doğru katlayın.
- Kâğıdınızın arkasını çevirin. Roketiniz hazır, dilediğiniz gibi süsleyebilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Kağıt katlama sanatı ile ilgili sıkça sorulan sorular şu şekilde:
Origami Türkiye’nin mi?
Kağıt katlama sanatı Türkiye’de oldukça yaygın olsa da Türkiye’ye ait değildir. Kağıt katlama sanatı, Japonların bulduğu bilinen bir sanattır.
Origamiyi İlk Kim Buldu?
Kağıt katlama sanatı, Japon kültüründen gelen bir uğraştır. Origamiyi Japonlar bulmuştur. Nitekim origami kelimesi Japoncada katlamak anlamına gelen ori ve kağıt anlamına gelen gami kelimelerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur.
Origaminin Faydaları Nelerdir?
Kağıt katlama sanatı, odaklanma becerisini geliştirmektedir. Yaratıcılık becerisini destekleyen kağıt katlama sanatı, zihinsel ve psikomotor becerilerin gelişimine de katkı sunmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Gravür Sanatı Nedir? Bilinmesi Gereken 8 Gravür Tekniği