“Dünyanın merkezi neresi?” sorusunun yanıtı, küresel yapısından dolayı çekirdeği olarak verilebilir. Ancak dünya yüzeyinin merkezi söz konusu olduğunda bazı hesaplamalara göre Kırşehir, Yozgat ve Çorum gibi Türkiye’de bulunan kentler gündeme gelir. Bu kentler, bazı hesaplamalara göre dünyanın merkezidir, ancak aynı hesaplamalar farklı haritalarda yapıldığında dünyanın merkezinin değişebileceği unutulmamalıdır.
Zaman zaman gündeme gelen dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı, yer kürenin iki veya üç boyutlu ele alınmasına bağlı olarak farklılık gösterir. Üç boyutlu olarak ele alındığında merkezi noktanın dünya küresinin tam ortasında, yani içinde olduğu ifade edilebilir. İki boyutlu harita üzerindeki incelemelerde ise söz konusu merkez noktanın Türkiye’de (Kırşehir) olduğu belirtilebilir.
Dünyanın Merkezi Neresi?
Dünyanın merkezi neresi? Küresel yapısından dolayı dünyanın merkezi çekirdeğidir. Gezegenin içinde ve tam ortasında yer alan çekirdek bölümü, dünyanın merkezi olarak kabul edilir. Buna karşın dünya yüzeyinin ise tam bir merkezi yoktur. Haritanın iki boyutlu olmasına bağlı olarak yüzeydeki merkez farklılık gösterir. Bazı hesaplamalara göre Kırşehir, bazılarına göre ise Kudüs ve Mekke gibi kentler dünya yüzeyinin merkezidir. Hatta geçmişte Giza piramitlerinin merkez olduğunu öne süren iddialar dahi vardı.
Merkez olarak nitelenen çekirdek, gezegen yüzeyinin yaklaşık olarak 6.371 km derininde yer alan noktadadır. Yüksek sıcaklıkta bulunan çekirdekte, demir ve nikel gibi metallerin erimiş halleri bulunur. İnsanlık için erişilemez bir nokta olarak kabul edilen merkez, gezegenin bilinmezleri arasındadır. Ancak teknolojideki gelişmeler ve bilimsel ilerlemelerle birlikte çekirdeğe dair sırların daha net bir şekilde ortaya çıkacağı tahmin edilmektedir.
Dünyanın Merkezi Türkiye’de Mi?
Dünyanın yüzey merkezi hesaplanırken öncelikle iki boyutlu harita baz alınır. İlgili haritanın önce küçük karelere ayrılır ve bu ayırma işlemi sürekli devam eder ve her adımda kareler biraz daha küçültülür. Böylece iki boyutlu harita, çok küçük karelerden oluşan bir hale getirilir. Sonrasında ise haritanın tam orta noktası bulunur. Dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı, yapılan bu basit işlemle bulunur.
Küçük karelere ayırmakla uğraşmak istemeyenler, haritanın genişliği ve yüksekliğinin uzunluğunu metre ile ölçerek belirler. Daha sonra ise bulunan uzunlukların tam orta noktaları belirlenir ve orta noktalardan çizgiler çizilerek, dünya yüzeyinin merkezi tespit edilir.
Yapılan hesaplamalara göre bu şekilde dünyanın merkezi belirlendiğinde, merkez noktanın Türkiye’de olduğu görülür. Ancak yapılan işlemin göreceli olduğu, haritanın türüne bağlı olarak farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır.
1 – Dünyanın Merkezi Kırşehir
Dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı uzun zamandır aranır. Ancak bu noktadaki en eski araştırmalardan birine Andrew Woods isimli bir fizikçi imza atmıştır. Woods, yapmış olduğu çalışmalarda dünyanın merkezinin Kırşehir olduğunu dile getirmiştir.
Fizikçi Woods tarafından ortaya atılan iddia, daha sonra farklı bilim insanları tarafından da kabul edilmiştir. Ancak Woods tarafından yapılan çalışmaların göreceli olduğunu, farklı haritalarda benzer çalışmalar yapıldığın dünya yüzey merkezinin başka noktalar çıkacağı belirtilmiştir.
2 – Çorum Dünyanın Merkezi Mi?
Dünyanın merkezi Çorum olarak da kabul edilebilir. Basit hesaplamalar yapıldığında Çorum’un da merkez olarak çıktığı çalışmalar görülür. Tarih boyunca insanların yoğun olarak yaşadığı bölgelerden biri olması, Çorum için ilgili sonucu çok daha özel kılmaktadır.
3 – Dünyanın Merkezi Yozgat
Dünyanın merkezi neresi sorusuna verilecek yanıtlar arasında Yozgat da vardır. İç Anadolu Bölgesindeki birçok kent gibi Yozgat’ın da dünyanın merkezi olabileceği dile getirilir.
Dünyanın merkezi neresi şeklinde sorunun yanıtının Türkiye, Kırşehir, Yozgat ve Çorum gibi noktaların çıkmasının temelinde Avrupa merkezli iki boyutlu dünya haritası vardır. Global çapta yaygın olarak kullanılan bu harita nedeniyle merkezi noktalar büyük oranda Türkiye sınırları içerisinde çıkmaktadır. Yapılan bilimsel araştırmalarda da genellikle ilgili haritalar kullanılır. Ancak farklı haritalar kullanıldığında dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı farklılık gösterecektir.
Dünya Yüzeyinin Merkezi Var Mı?
Yerküre yüzeyinin merkezine ilişkin çalışmaların önemli bir bölümü, dini temelli olarak ortaya çıkmıştır. Hristiyanlar, kendi dinlerinin doğru olduğunu ortaya koymak için dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı olarak Kudüs kentini vermiş ve cevaplarını ispatlamaya çalışmışlardır.
Hristiyanların ortaya attığı bu iddialar, daha sonra farklı amaçlarla kullanılmaya başlanmıştır. Söz konusu amaçlardan biri de yakın dönemde Kırşehir’deki emlak piyasasına olan ilgiyi artırmak isteyen emlakçılardır. Dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtının Kırşehir olduğunu öne süren bir emlakçı, bu şekilde reklamını yapmıştır.
Temelde dünyanın bir küre olması ve üç boyutunun bulunması, yüzeyinin merkezi olmasını engeller. Dolayısıyla merkez nokta, tamamen kullanılacak haritaya göre değişir. Konuya ilişkin özet bilgilerin olduğu tablo aşağıda yer almaktadır:
| Merkez Türü | Tanımı | Hesaplama Yöntemi | Sonuç | Bilimsel Geçerlilik |
| Fiziksel Merkez | Dünya’nın kütle merkezi veya çekirdeği | Jeofiziksel ve sismolojik ölçümler | Dünya’nın iç çekirdeği | Var |
| Yüzeyin Coğrafi Merkezi | Kara ve su parçalarının ortalama merkezi | Kara ve su parçalarını birimlere bölüp ortalama mesafe hesabı | Çorum, Kırşehir, Yozgat civarı | Yönteme göre değişir, kesin değildir. |
| Matematiksel Merkez | 0° enlem ve 0° boylamın kesişimi (Greenwich) | Astronomik koordinatlar | Atlas Okyanusu, Greenwich | Semboliktir, bilimsel değil. |
| İnanç/Kültürel Merkez | Dini veya kültürel metinlere dayalı | Kutsal kitaplar veya gelenekler | Mekke, Mısır Piramitleri, Kudüs | Bilimsel değil. |
Söz konusu tablodan da anlaşılacağı üzere dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı, sadece yerkürenin çekirdeğidir. Bunun haricindeki noktalar kesinlikle bilimsel sonuçlar değildir, aksine sembolik bilgilerdir.
Dünyanın Kültürel ve Dini Merkezleri
Tarih boyunca farklı medeniyetlerin kullanıldığı bazı kentler, sembol haline gelmiştir. Arkasında kültürel ve dini nedenler olan söz konusu merkezlerden bazıları şu şekildedir:
- Kudüs
- İstanbul
- Petra
- Mekke (Kabe)
- Delphi (Yunanistan)
- Vatikan
Tarihin derinliklerine gidildiğinde bu merkezlere yenilerini eklemek mümkün olacaktır. Örneğin; yakın tarihte bulunan ve Şanlıurfa sınırları içerisindeki Göbeklitepe de önemli merkezlerden biri olarak kabul edilmektedir.
Tarih boyunca öneme sahip olmuş ve dünyanın merkezi olarak kabul edilen bazı kentlere ilişkin detaylar aşağıdaki gibidir:
1 – Mekke (Kabe)
İslam inancına göre yeryüzünün merkezi Kabe’dir ve bu kutsal mekan, Suudi Arabistan’ın Mekke kentinde yer alır. Müslümanların namaz için yöneldikleri Kabe, Allah’ın evi olarak kabul edilir. Aynı zamanda insanoğlunun tarihte yaptığı en eski mabetlerden biri olduğuna inanılır.
2 – Kudüs
Birçok din için kutsal bir kent olan Kudüs, tarih boyunca önemli merkezlerden biri olmuştur. Birçok medeniyetin ele geçirmeye çalıştığı bu kent için büyük savaşlar verilmiştir. Dünyanın merkezi neresi sorusunun ortaya çıkmasına neden olduğu tahmin edilen bir kenttir.
3 – Delphi
Antik Yunan döneminde dünyanın göbeği olarak nitelendirilen bir bölgedir. O dönemde “Omphalos” olarak isimlendirilmiştir. Antik Yunan’daki bir efsaneye göre bu kent, Zeus’un dünyanın ortasını bulmak için uçurduğu kartalların buluştuğu noktadır. Döneminde kutsal bir mekan olarak kabul edilen kent, Yunanistan sınırları içerisindedir ve eskisi kadar popüler değildir.
Vatikan, Katoliklerin ruhani lideri olan Papa’nın bulunduğu kent olarak öne çıkarken, Varanasi ise Hinduizm açısından kutsal kentlerden biridir. Farklı dinler ve kültürler için önemli olan çeşitli merkezler vardır ve bunlar tarih boyunca değişmiştir.
İlginizi Çekebilir: Fal Gerçek Mi?
Dünyanın Merkezi Neresi ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Dünyanın merkezi neresi konusu ile ilgili merak edilen hususlar ve bu hususlara ilişkin detaylar aşağıda yer almaktadır.
1 – Dünyanın Merkezi Kırşehir Mi?
Dünyanın merkezi, iki boyutlu ve Avrupa merkezli harita üzerinde arandığında Kırşehir olarak görülür. Türkiye’nin de orta noktalarında yer alan bu kente atfedilen yeryüzü yüzeyinin merkezi nitelemesinin arkasında ise bilimsel bir gerçek yoktur. Tamamen Avrupa merkezli haritaların dizaynı ile ilgili bir durumdur.
2 – Dünyanın Merkezi Hangi Ülke?
Dünyanın merkezi olarak nitelendirilebilecek bir ülke yoktur. Coğrafi açıdan bakıldığında ekvator çizgisi üzerinde yer alan ülkelere bu türden nitelendirmeler yapılabilir. Ancak iki boyutlu harita üzerinden bakıldığında dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtının Türkiye olduğu görülür.
3 – Dünyanın Merkezi Neresi?
Dünyanın merkezi neresi sorusunun yanıtı; Türkiye’dir. İki boyutlu ve Avrupa merkezli haritalar baz alındığında dünyanın merkez noktasının Türkiye (Kırşehir) olduğu görülür. Ancak harita değiştirildiğinde ülke ve kentte değişimler olacağı için bahsedilen bilgilerin bilimsel temeli yoktur.
4 – Nasreddin Hoca Dünyanın Merkezi Olarak Nereye Göstermiştir?
Nasreddin hoca, dünyanın merkezi olarak “bastığım yerdir” demiş ve aslında çağlar öncesinden dünyanın merkezi olmadığını ortaya koymuştur.
5 – Dünyanın Merkezi Bulunabilir Mi?
Dünyanın merkezi, çekirdeğidir. Yüzeyden yaklaşık 6.000 km derinlikte olan çekirdeğe ulaşılması günümüz teknolojisiyle mümkün değildir.